Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì?

Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì?

Mất ngủ là bệnh gì?

Giấc ngủ đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể bởi giấc ngủ giúp cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi năng lượng. Một người bình thường có thời gian ngủ trung bình khoảng 7 – 8 giờ mỗi đêm, hoặc có thể dao động từ 4 – 11 giờ. Một giấc ngủ có chất lượng là phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản như: đủ giờ, đủ sâu và quan trọng là cảm thấy khoẻ khoắn, tỉnh táo khi thức dậy… Một số khảo sát cho thấy thời gian ngủ trung bình của con người giảm dần theo tuổi tác. Mất ngủ có nhiều dạng bao gồm: Khó ngủ, ngủ không ngon giấc, thức dậy nhiều lần trong khi ngủ.

Những dấu hiệu của bệnh mất ngủ

Khó in vào giấc ngủ: Mất ngủ thường đi kèm với khó khăn trong việc đầu quân vào giấc ngủ ban đầu. Người bị mất ngủ có thể cảm thấy tỉnh táo, hoặc có suy nghĩ lo lắng, dẫn đến khó chìm vào giấc ngủ ban đầu.

Thức dậy nhiều lần trong đêm: Người mắc bệnh mất ngủ thường trải qua các cảm giác thức dậy nhiều lần trong đêm, và có thể gặp khó khăn trong việc trở lại giấc ngủ sau khi tỉnh giấc.

Ngủ không sâu và không đủ: Mặc dù có thể ngủ, nhưng người bị mất ngủ thường trải qua giấc ngủ không sâu và không đủ, dẫn đến cảm giác mệt mỏi khi thức dậy vào buổi sáng.

Thức dậy sớm và không thể ngủ lại: Một trong những biểu hiện phổ biến của mất ngủ là thức dậy sớm vào buổi sáng và không thể ngủ lại, dù đã trải qua giấc ngủ ngắn.

Mất tập trung và sự chậm chạp: Mất ngủ có thể gây ra sự mất tập trung và sự chậm chạp trong công việc hàng ngày do cảm giác mệt mỏi và không cảm thấy sảng khoái.

Cảm giác mệt mỏi và căng thẳng: Mất ngủ có thể gây ra cảm giác mệt mỏi, căng thẳng, và khó chịu vào ban ngày, ảnh hưởng đến tinh thần và hiệu suất làm việc.

Thay đổi tâm trạng: Mất ngủ có thể gây ra các biến động tâm trạng như lo âu, trầm cảm, căng thẳng, hoặc dễ cáu gắt.

Rối loạn tiêu hóa: Mất ngủ cũng có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như ợ nóng, tiêu chảy hoặc táo bón.

Tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe: Mất ngủ kéo dài có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, huyết áp cao, bệnh tim và đột quỵ.

Giảm chất lượng cuộc sống: Mất ngủ có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống tổng thể, gây ra khó khăn trong các mối quan hệ, công việc và các hoạt động hằng ngày.

Nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ

Bệnh mất ngủ do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong đó, nếu chỉ bị mất ngủ thoáng qua thì có thể là do một số nguyên nhân sau:

Căng thẳng, stress.

Bị rối loạn giờ thức và ngủ trong ngày vì thay đổi lịch làm việc hoặc do chênh lệch múi giờ.

Sử dụng các chất gây nghiện và kích thích như: Cà phê, trà, thuốc lá, rượu,…

Ăn quá no trước giờ đi ngủ, gây nặng bụng, khó tiêu, ợ hơi.

Các yếu tố về môi trường ngủ xung quanh như: có quá nhiều ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ, độ ẩm …

Mất ngủ có thể do stress hoặc do dùng chất kích thích như cà phê

Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì?

Nếu không phải do những nguyên nhân trên gây ra bệnh mất ngủ, đồng thời bị mất ngủ trong thời gian dài mà không chấm dứt thì có thể đó là mất ngủ mãn tính. Nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ mãn tính có thể là do người bệnh bị gặp vấn đề về sức khỏe hoặc bị mắc một số bệnh sau:

Bệnh dị ứng: Trong không khí có các chất gây dị ứng làm viêm đường mũi và kích hoạt sản xuất các chất gây nghẹt mũi. Những triệu chứng này xảy ra vào cả ban ngày và ban đêm có thể làm gián đoạn giấc ngủ nghiêm trọng, gây ra bệnh mất ngủ.

Bệnh viêm khớp: Những người bị viêm khớp gặp khó khăn khi ngủ. Viêm khớp và giấc ngủ tạo ra một vòng luẩn quẩn, bởi bệnh gây ra viêm và lo lắng, khiến người bệnh không ngủ được… Việc thiếu ngủ cũng có thể làm tăng triệu chứng viêm khớp và gây đau.

Bệnh tim: Bệnh động mạch vành và các vấn đề khác liên quan đến tim và phổi khác cũng là những nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ.

Các vấn đề về tuyến giáp: Tuyến giáp hoạt động quá mức làm các chức năng trao đổi chất khác của cơ thể tăng tốc, khiến người bệnh cảm thấy bồn chồn và tràn đầy năng lượng, gây cản trở khả năng thư giãn và chìm vào giấc ngủ.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Đây là một trong những nguyên nhân gây mất ngủ đối với những người nằm trong độ tuổi từ 45 đến 64. Triệu chứng của bệnh dạ dày trào ngược là ợ nóng, ho và nghẹt thở khi nằm xuống. Một số triệu chứng khác như viêm nướu, đau họng, ợ hơi và hôi miệng. Chính những triệu chứng này gây ra bệnh mất ngủ.

Thay đổi nội tiết tố: Độ tuổi trung bình ở phụ nữ mãn kinh là 50 tuổi. Ở giai đoạn này, sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến phụ nữ ngủ không ngon giấc.

Ngoài ra, bệnh mất ngủ mãn tính có thể liên quan đến một số bệnh lý tâm thần như: trầm cảm, hưng cảm, rối loạn lo âu lan tỏa, rối loạn stress sau chấn thương, nghiện (rượu và các chất dạng thuốc phiện) tâm thần phân liệt, sa sút trí tuệ.

Các bệnh lý liên quan đến giấc ngủ khác như: ngưng thở khi ngủ, ác mộng, mộng du, chứng hoảng sợ trong giấc ngủ … cũng gây ra bệnh mất ngủ

Tác hại của bệnh mất ngủ

Sức khỏe tinh thần suy giảm: Mất ngủ có thể gây ra các vấn đề tinh thần như lo âu, trầm cảm, căng thẳng, và khó chịu. Người bị mất ngủ thường cảm thấy căng thẳng và mệt mỏi, ảnh hưởng đến tinh thần làm việc và tương tác xã hội.

Giảm hiệu suất làm việc và học tập: Mất ngủ ảnh hưởng đến khả năng tập trung, sự chú ý, và khả năng giải quyết vấn đề. Điều này có thể dẫn đến giảm hiệu suất làm việc và học tập, gây ra khó khăn trong hoàn thành công việc và đạt được kết quả mong muốn.

Tăng nguy cơ tai nạn giao thông và lao động: Người mất ngủ có khả năng gây ra tai nạn giao thông do mất tập trung và giảm phản xạ, cũng như tai nạn lao động do mệt mỏi và không cảm thấy tỉnh táo khi làm việc.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch: Mất ngủ kéo dài có thể gây ra tăng huyết áp, tăng nhịp tim, và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch như đau thắt ngực và đột quỵ.

Gây ra vấn đề về trí nhớ và chức năng não: Ngủ đủ giấc là quan trọng đối với chức năng não và học tập. Mất ngủ có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung, và chức năng lý trí.

Giảm sức đề kháng: Ngủ đủ giấc là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Mất ngủ có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và các vấn đề sức khỏe khác.

Gây ra vấn đề về trọng lượng và chất lượng cuộc sống: Mất ngủ có thể gây ra tăng cân do tăng cảm giác thèm ăn và giảm khả năng kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, nó cũng có thể gây ra khó khăn trong các mối quan hệ, công việc, và hoạt động hằng ngày.

Tác động đến tâm trạng và tâm trí: Mất ngủ có thể làm tăng cảm giác căng thẳng, lo lắng, và trầm cảm. Nó cũng có thể làm giảm cảm giác hạnh phúc và sự hài lòng với cuộc sống.

Nguyên tắc điều trị bệnh mất ngủ như sau:

Loại bỏ những nguyên nhân chủ quan gây mất ngủ: Cần tìm hiểu nguyên nhân gây mất ngủ là gì, ví dụ như uống cà phê quá nhiều vào buổi tối hoặc trước khi đi ngủ, ăn quá nhiều thức ăn cay nóng, ăn quá no vào buổi tối trước khi đi ngủ, thay đổi múi giờ quá lớn, căng thẳng trong công việc… Sau khi tìm được nguyên nhân, người bệnh có thể tự điều chỉnh mà không cần dùng thuốc.

Chuẩn bị giấc ngủ: Tạo tâm trạng thư thái, thoải mái trước khi ngủ, giường ngủ cần đặt nơi thoáng mát, chăn, mền, trải giường sạch sẽ v.v…

Điều trị bằng thuốc: Một số loại thuốc có thể sử dụng để điều trị bệnh mất ngủ như các loại thuộc nhóm benzodiazepin. Tuy nhiên, khi sử dụng phải có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Một số loại thuốc khác không thuộc nhóm benzodiazepin đa phần là thuốc mới, người bệnh có thể tự mua mà không cần kê toa (Melatonin, Ramelteon). Một số thuốc chống trầm cảm và chống lo âu cũng được sử dụng cho những bệnh nhân bị mất ngủ có biểu hiện của bệnh trầm cảm. Một số loại thuốc chống loạn thần cũng có hiệu quả tốt tuy nhiên ít được khuyến khích sử dụng để điều trị bệnh mất ngủ. Ngoài ra, các loại dược thảo đông y cũng có tác dụng cải thiện giấc ngủ như tim sen, lá vông …

Điều trị bằng các liệu pháp tâm lý: Hãy để giấc ngủ đến một cách nhẹ nhàng. Tạm thời gác lại các suy nghĩ, lo lắng và công việc trước giờ đi ngủ. Nếu không ngủ được sau khoảng 10 – 15 phút thì có thể tập một vài động tác nhẹ nhàng, thư giãn, tắm nước ấm, nghe nhạc nhẹ, … sẽ giúp hạn chế triệu chứng của bệnh mất ngủ.